Spoileralert: het is een oproep voor meer geld. Wat blijkt namelijk: bij de productie van drugs en handel in verdovende middelen is sprake van een grotere verwevenheid tussen onder- en bovenwereld dan gedacht. Er is niet alleen sprake van een omvangrijk en complex criminaliteitsfenomeen, maar ook van een maatschappelijk en economisch fenomeen. Dat blijkt uit het onderzoeksrapport ‘De narcostand van Nederland. Fenomeenbeeld drugs 2021’.
DLIO
Nederland vormt sinds jaar en dag een belangrijke schakel in de internationale drugshandel en –productie. In opdracht van de portefeuillehouder Drugs heeft de Dienst Landelijke Informatie Organisatie (DLIO) van de politie onderzoek gedaan naar de actuele aard en omvang van de georganiseerde drugscriminaliteit in Nederland. Daarnaast is gekeken naar de hierbij betrokken criminele netwerken en personen. Dat heeft geleid tot het fenomeenbeeld drugs 2021. Een fenomeenbeeld is een strategisch beeld met inzicht in de aard en omvang van een criminaliteitsvorm. Het is gemaakt om de strategie van de politie te bepalen en te ondersteunen.
Omvang
De in beslagname cijfers vormen een indicatie voor de omvang van de Nederlandse georganiseerde drugscriminaliteit. Deze cijfers kunnen worden beschouwd als ondergrens van wat er daadwerkelijk aan illegale handel en productie plaatsvindt. Daarbij wordt opgemerkt dat de Nederlandse politie in de onderzoeksperiode 2017-2020 meer aandacht heeft gehad voor cocaïne en synthetische drugs en minder voor wiet en heroïne.
15.000 wietkwekerijen
In de periode 2017-2020 zijn ruim vijftienduizend wietkwekerijen ontdekt en ontmanteld. Hoewel het aantal geruimde wietkwekerijen sinds 2017 met 40 procent is gedaald, laat de energiediefstal een stabiel beeld zien. Vermoedelijk neemt dus het daadwerkelijke aantal wietkwekerijen dus niet af, maar worden de kwekers behendiger in het verborgen houden van hun kwekerijen. Van 2017 tot en met 2020 namen de douane, Koninklijke Marechaussee en de politie ongeveer tienduizend kilo hasj in beslag.
Vervijfvoudiging cocaïne
De hoeveelheid door de douane inbeslaggenomen cocaïne vervijfvoudigde in dezelfde periode: van tienduizend kilo in 2017 tot bijna vijftigduizend kilo in 2020. Ook het aantal ontdekte productielocaties en aangetroffen hoeveelheden afval van synthetische drugs is vervijfvoudigd, al betreft het hier de periode van 2010 tot en met 2020. Het lijkt er dus op, al melden de schrijvers van het rapport hier niets over, dat de complete bestrijding alleen maar veel geld kost en veel baantjes oplevert.
Internationale handel
De Nederlandse georganiseerde drugshandel en -productie zijn sterk internationaal georiënteerd. Drugs die voor de handel worden ingevoerd komen uit diverse landen. Het gaat daarbij om onder meer cocaïne, hasj, heroïne en (door Nederlanders) in het buitenland geteelde wiet. Voor synthetische drugs geldt dat naast de benodigde (pre)precursoren en chemicaliën voor de grootschalige synthetische drugsproductie in Nederland, ook synthetische drugs als eindproduct worden ingevoerd. Het merendeel van de hier ingevoerde of geproduceerde drugs wordt weer uitgevoerd.
Professionals
Dan een passage uit het rapport waarop we trotst kunnen zijn want er wordt geconstateerd dat de Nederlandse georganiseerde drugscriminaliteit zich kenmerkt door professionaliteit. Nederlandse netwerken en subjecten zijn in staat verschillende soorten drugs te produceren, binnen te halen en verder te verspreiden over binnen- en buitenlandse afzetmarkten. Zij switchen relatief eenvoudig tussen smokkelroutes en smokkelmethoden. De kwaliteit die Nederlandse drugshandelaren en -producenten leveren, vormt een belangrijk en onderscheidend kenmerk op basis waarvan buitenlandse handelaren drugs van Nederlandse partijen afnemen. Kortom: de drugs uit Nederland staat wereldwijd bekend als drugs van een goede kwaliteit.
Geweld extremer
Het geweld rondom drugscriminaliteit lijkt extremer te worden, vooral binnen de cocaïnehandel. Wel geldt dat de criminele netwerken aandacht en conflicten graag vermijden en daar zo veel mogelijk naar handelen. Samengevat betekent het eigenlijk dat de drugscriminelen niet zo zeer zorgen voor het toenemende geweld, maar dat juist de jacht van justitie criminelen dwingt tot het begaan van drugsgerelateerde geweldsincidenten.
Polydrugs ook op groothandelsniveau
Het onderzoek laat zien dat er grote verwevenheid is tussen drugsmarkten en dat criminele netwerken hoofdzakelijk in verschillende soorten drugs handelen (polydrugs***). Waar deze polydrugshandel al bekend was op het niveau van straathandel en tussenhandel (door- en uitvoer van drugs), blijkt dat netwerken zich ook op groothandelsniveau bezig houden met de handel (en productie) van verschillende soorten drugs. Ook online, via het dark web, is sprake van polydrugshandel.
*** Polydrugsgebruik of polydrugsgebruik of verwijst naar het gebruik van gecombineerde psychoactieve stoffen. Polysubstantiegebruik kan worden gebruikt voor entheogene, recreatieve of off-label indicaties, met zowel legale als illegale stoffen.
Overigens komt polydrugsproductie ook voor. De afgelopen jaren is een aantal gecombineerde synthetischedrugslaboratoria aangetroffen, combilabs genoemd. Daarnaast zijn er productielocaties gevonden waar verschillende soorten drugs zijn geproduceerd, bewerkt en/of geteeld.
Samenwerkende criminelen
De Nederlandse drugsmarkt lijkt één groot, sterk en verbonden netwerk dat gebruikmaakt van wederzijdse contacten, handel en productie. De handelaren zijn zelfstandige ondernemers die dan weer met de een, dan weer met de ander samenwerken. De productie van drugs in Nederland en de drugshandel via Nederland kunnen daarnaast alleen draaien met steun en medewerking van anderen, ook niet-criminelen. De inzet van brokers, specialisten, facilitators en, niet onbelangrijk, van bereidwillige burgers is noodzakelijk.
Onder- en bovenwereld
De bereidheid van deze personen met ‘legale’ status om mee te werken aan de drugscriminaliteit en zo een graantje mee te pikken, bleek groter dan verwacht. Zij kunnen er goed aan verdienen, hoewel dwang en intimidatie ook voorkomen. Onder- en bovenwereld raken hierdoor met elkaar verweven. Er is dan ook niet alleen sprake van een omvangrijk en complex criminaliteitsfenomeen, maar ook van een maatschappelijk en economisch fenomeen.
Woelders spreekt
Willem Woelders, portefeuillehouder Drugs: ‘Het fenomeenbeeld bevestigt het beeld wat wij de laatste jaren reeds hebben zien ontstaan. Wij zetten ons beleid van de laatste jaren gericht op internationale samenwerking, het “tegenhouden ”van drugs en het opsporen en in beslag nemen van drugsgerelateerde financiën stevig door. Daarnaast investeren wij samen met partners in het weerbaar maken van onze samenleving tegen deze zware vorm van criminaliteit.’
De aard en omvang van de georganiseerde drugscriminaliteit is het eerste fenomeen dat beschreven is. Een fenomeenbeeld wordt elke vier jaar opgeleverd voor de geprioriteerde veiligheidsthema’s.
Het volledige rapport De narcostand van Nederland. Fenomeenbeeld drugs 2021 kun je hier downloaden.
bron en foto: politie.nl