Wat is er toch heerlijk ironisch aan de jaarlijkse rapporten over de strijd tegen drugs in Nederland. Neem 2024 als voorbeeld: de douane en opsporingsdiensten juichen, want ze hebben maar liefst 25.900 kilo drugs onderschept in de Rotterdamse haven. Dat klinkt indrukwekkend, nietwaar? Maar laten we niet vergeten dat deze vangsten slechts het topje van de ijsberg vormen. Want terwijl de overheid zichzelf op de schouder klopt, liggen de straten vol met drugs van uitstekende kwaliteit. Een cynische reflectie dringt zich op: wie wint hier eigenlijk?
Minder drugs, minder succes?
Een van de hoogtepunten van het jaarverslag: er werd minder drugs onderschept dan het jaar ervoor. Is dat reden voor blijdschap? Absoluut niet. Het betekent simpelweg dat criminelen slimmer zijn geworden in het omzeilen van de controlemechanismen. Laten we eerlijk zijn: cocaïne vinden tussen bananen of in telescoopkranen is een soort kat-en-muisspel, en de muis wint meestal. Ondertussen blijft de vraag hoeveel drugs níét gevonden wordt. Experts schatten dat slechts 10% van de totale smokkel wordt onderschept. Als dat waar is, kunnen we concluderen dat de overige 90% zonder problemen de eindgebruiker bereikt. Gefeliciteerd, Nederland: je hebt weer een half miljard euro uitgegeven om een fractie van het probleem ‘op te lossen’.
Uithalers: jong, dom en makkelijk vervangbaar
Dan zijn er de uithalers. In Rotterdam werden in 2024 “slechts” 266 uithalers opgepakt. Een daling, ja, maar absoluut geen reden voor feest. Het grootste deel van deze jongens (soms letterlijk jongens, want de jongste was 14 jaar) is puur kanonnenvoer. Ze worden gerekruteerd door criminelen die lekker veilig thuis op de bank zitten terwijl ze wat kleine visjes de cel in laten draaien. Voor elke uithaler die wordt opgepakt, staan er drie nieuwe klaar. Het is als onkruid wieden in een veld dat nooit stopt met groeien.
Miljoenen euro’s, nul resultaat
Het is fascinerend hoeveel geld er in deze “strijd” wordt gepompt. In 2024 alleen al werd meer dan 1 miljoen euro aan cash, luxe voertuigen en andere goederen in beslag genomen. Maar laten we dat even in perspectief plaatsen: de waarde van alle onderschepte drugs in 2024 bedroeg ruim 917 miljoen euro. Dat is slechts de waarde van wat wél gevonden is. De drugs die ongemerkt binnenkwamen, vertegenwoordigen waarschijnlijk een veelvoud hiervan. Wat is dan precies de winst? Een paar opgepakte uithalers, een paar corrupte havenmedewerkers en een Audi die aan een techniekcollege werd geschonken. Echt een wereld van verschil.
Publiek-private samenwerking: de zoveelste schijnoplossing
De overheid pronkt graag met hun publiek-private samenwerking: bedrijven en rederijen werken samen met de douane en politie om de smokkel tegen te gaan. Er worden high-tech drones ingezet, toegangspassen ingenomen en havenbedrijven ‘alerter’ gemaakt. Maar terwijl dit allemaal gebeurt, blijven de drugs gewoon binnenkomen. De criminelen blijven een stap voor, zoals altijd. En waarom ook niet? Met winstmarges die hoger liggen dan die van grote techbedrijven, kunnen ze zich alle innovatieve smokkelmethodes veroorloven.
Een ‘hechte band’ met Zuid-Amerika
Wat een geruststelling dat Nederlandse opsporingsdiensten op werkbezoek zijn geweest in Zuid-Amerika! Er werden wat adviezen uitgewisseld, smokkelroutes besproken, en een nieuwe haven in Colombia kreeg zelfs wat tips over beveiliging. Is dit echt de oplossing? Zuid-Amerikaanse cocaïnekartels lachen zich waarschijnlijk een breuk om deze symbolische gebaren. Voor hen is Europa gewoon een lucratieve afzetmarkt, en zolang de vraag blijft bestaan, blijft de aanvoer doorgaan. Of Nederland nu jaarlijks duizend werkbezoeken aflegt of niet.
De échte vraag: waarom blijft dit doorgaan?
Hier komen we bij de kern van de zaak: drugs zijn al decennialang verboden, maar nog nooit zo makkelijk verkrijgbaar geweest. Het verbod op drugs creëert precies de omstandigheden waarin georganiseerde misdaad kan floreren. De hoge prijzen en de constante vraag maken het een perfecte businesscase. Waarom is er nog nooit serieus gekeken naar alternatieven zoals legalisatie? Waarom blijft de overheid miljarden steken in een “oplossing” die keer op keer faalt? Het antwoord is simpel: angst, politieke inertie en het taboe dat rondom dit onderwerp hangt.
Drie dingen die je moet weten over de ‘war on drugs’
- Drugscriminaliteit is een bijproduct van het verbod
Zonder verbod zouden drugs goedkoper, veiliger en gereguleerd kunnen worden. De miljarden die nu naar criminelen gaan, zouden naar de staatskas kunnen vloeien. - Opsporing kost meer dan het oplevert
Met miljoeneninvesteringen in drones, camera’s en corrupte-agentenbestrijding wordt een fractie van de smokkel onderschept. De rest blijft onder de radar en dat gaat elk jaar gewoon door. - De vraag naar drugs zal nooit verdwijnen
Zolang er vraag is, zal er aanbod zijn. Het is een economische wetmatigheid waar zelfs de meest geavanceerde opsporingsteams niets aan kunnen veranderen.
Wat kun je hieruit concluderen? De “strijd” tegen drugs is niets anders dan een peperdure schijnvertoning. Zolang we niet durven nadenken over echte oplossingen, blijven we vastzitten in een eindeloos gevecht dat alleen maar verliezers kent. Of nou ja, behalve de drugsbazen dan. Die blijven recordwinsten boeken.