GHB, ook bekend als 4-hydroxybutaanzuur of gamma-hydroxyboterzuur, is een stof die van nature in kleine hoeveelheden in het menselijk lichaam voorkomt. Oorspronkelijk werd GHB als narcosemiddel gebruikt tijdens operaties en werd het soms voorgeschreven voor slaapproblemen. Sinds 9 mei 2012 staat GHB echter op lijst 1 van de opiumwet.
Kleurloos drankje
In Nederland wordt GHB meestal in de vorm van een kleurloos drankje verkocht. Het is te vinden in plastic buisjes, (Flugel)flesjes, of soms zelfs als poeder. GHB heeft een zoute smaak, maar deze smaak is vaak moeilijk te detecteren als het wordt vermengd met andere dranken, vooral als je smaakpapillen al zijn verdoofd door alcohol. Het proeven van GHB is beter merkbaar wanneer je het zonder andere dranken neemt. GHB wordt veelal in het uitgaansleven gebruikt, maar ook in huiselijke kring, bijvoorbeeld tijdens intieme momenten.
Vloeibare XTC
LET EROP dat GHB niet hetzelfde is als vloeibare XTC, hoewel het soms onder die noemer wordt verkocht. Soms bevat GHB nog GBL (gamma-butyrolacton), een grondstof voor de productie van GHB, wat extra gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.
Hoe wordt GHB gebruikt?
GHB wordt doorgaans puur ingenomen of gemengd met frisdrank. De effecten zijn merkbaar na ongeveer 15 tot 30 minuten, met een piek tussen 30 en 45 minuten na inname. De effecten houden meestal 2 tot 3 uur aan. De werking van GHB is sterker op een lege maag, omdat het dan sneller wordt opgenomen. Een volle maag kan de opname van GHB vertragen, waardoor het langer kan duren voordat de effecten optreden.
Aantoonbaarheid van GHB
GHB is slechts gedurende een korte tijd detecteerbaar in het lichaam. Als iemand vermoedt dat hij of zij onvrijwillig GHB heeft ingenomen, moet zo snel mogelijk urine worden afgenomen voor onderzoek. Plas onmiddellijk na het incident, want na enkele uren is het meestal al niet meer traceerbaar. GHB is maximaal 8 uur detecteerbaar in het bloed en maximaal 12 uur in de urine, volgens het MaasstadLab in Rotterdam. In uitzonderlijke gevallen kan GHB tot 24 uur detecteerbaar zijn, maar in de praktijk verdwijnt het doorgaans binnen enkele uren.
Prijs van GHB
De prijs van GHB varieert, maar over het algemeen betaal je ongeveer 5 euro voor 5 ml GHB. Het is belangrijk op te merken dat de prijs niet noodzakelijk de kwaliteit van de GHB weerspiegelt. Soms wordt GHB aangelengd met water of bevat het nog GBL. Het is van groot belang om voorzichtig te zijn met het gebruik van GHB en bewust te zijn van de risico’s die eraan verbonden zijn.
Effecten van GHB
Het effect van GHB varieert afhankelijk van de hoeveelheid die je inneemt, je gemoedstoestand en de omgeving waarin je het gebruikt. Bovendien kunnen alcohol en andere drugs het effect van GHB beïnvloeden.
GHB heeft invloed op neurotransmitters in de hersenen, specifiek op stoffen zoals dopamine, GABA en glutamaat. Hoewel het precieze werkingsmechanisme van GHB nog niet volledig begrepen is, resulteren de effecten ervan in bepaalde gewenste en ongewenste ervaringen.
Gewenste effecten
- Ontspanning en Kalmte: GHB staat bekend om het creëren van een ontspannen en rustige gemoedstoestand.
- Sociale Warmte: Het kan leiden tot een warm gevoel jegens andere mensen en maakt je praatgraag.
- Euforische Stemming: GHB kan een opgewekte stemming veroorzaken.
- Prettige Verdoving en Stoned Gevoel: Sommige gebruikers ervaren een plezierige verdoving en een stoned gevoel.
- Vermindering van Angst en Remmingen: GHB kan angsten en remmingen verminderen.
- Slaapbevorderend: Het wordt soms gebruikt als slaapmiddel.
- Toegenomen Seksuele Verlangens: Het kan leiden tot een sterker seksueel verlangen en een intenser gevoel van aanraking, wat resulteert in krachtige orgasmes.
- Verlichting van Kater: Sommige mensen nemen GHB om het katerige gevoel na het gebruik van stimulerende middelen zoals speed en XTC te verminderen.
Ongewenste effecten en bijwerkingen
- Duizeligheid: GHB kan duizeligheid veroorzaken.
- Slap Gevoel in de Spieren: Het kan leiden tot een slap gevoel in de spieren, trillingen, of zelfs flauwvallen.
- Misselijkheid: Sommige gebruikers ervaren misselijkheid na inname van GHB.
- Hoofdpijn: Hoofdpijn kan een bijwerking zijn.
- Onbedwingbare Slaap: GHB kan leiden tot onverwachte slaapaanvallen.
- Verwarring en Verminderd Bewustzijn: Het kan verwardheid en sufheid veroorzaken.
Dosering
GHB wordt meestal in vloeibare vorm verkocht en gedoseerd in milliliters (ml). De concentratie van GHB kan sterk variëren, waardoor het onpraktisch is om een doseringsadvies in ml te geven. Daarom geven we doseringsadviezen in grammen. Let op dat de juiste dosering per persoon kan variëren. Het is essentieel om je GHB te laten testen om de exacte sterkte te kennen en zo de totale hoeveelheid in grammen te berekenen.
Orale inname
- Lichte Dosering: 0,5-1 gram
- Gemiddelde Dosering: 1-2 gram
- Hoge Dosering: 2+ gram
Het doseren van GHB is uiterst delicaat en leidt vaak tot fouten. Zelfs een kleine overdosering kan onaangename effecten veroorzaken en veel krachtiger zijn dan gewenst. Sommige mensen zijn gevoeliger voor GHB en kunnen gemakkelijk te veel nemen. Beginnende gebruikers mogen niet dezelfde dosering als ervaren gebruikers nemen. Tolerantieontwikkeling kan optreden bij regelmatig gebruik, waardoor mensen meer GHB nodig hebben om hetzelfde effect te bereiken.
Sterkte wisselt
De sterkte van GHB varieert, maar in 2020 was de gemiddelde sterkte ongeveer 453 mg per ml. Veelvoorkomende GHB-buisjes bevatten 5 ml, wat neerkomt op bijna 2,3 gram GHB. Een heel buisje is echter meestal te veel voor de meeste mensen en kan leiden tot bewustzijnsverlies.
Maak geen cocktail bar van je lichaam
Het is van groot belang om GHB niet te combineren met alcohol of andere verdovende middelen, omdat dit de verdovende werking aanzienlijk versterkt en het risico op bewusteloosheid vergroot. De combinatie van GHB met andere drugs, zoals XTC of speed, kan leiden tot een hogere belasting voor je lichaam en bemoeilijkt dosering. Het uitwerken van GHB kan leiden tot onverwachte en heftige effecten van de andere drugs nadat de GHB is uitgewerkt. Voorzichtigheid is dus geboden bij het gebruik van GHB.
- Doseren van GHB blijft altijd riskant. De concentratie en het gewicht van GHB vloeistof kan verschillen. Ook je persoonlijke gesteldheid wisselt.
- Neem liever geen tweede dosis GHB. De eerste dosis GHB is van invloed op de stofwisseling. Een tweede dosis GHB kan hierdoor harder aankomen. Mogelijk ben je nog niet op de piek van het effect en neemt verdoving nog toe.
- Er kan GBL in je GHB zitten. GBL maakt het doseren nog moeilijker. Je raakt namelijk van een kleinere hoeveelheid nog meer verdoofd.
Risico’s op korte termijn
- Het overdoseren van GHB kan ernstige gevolgen hebben en zelfs dodelijk zijn. Veel mensen worden op de Intensive Care behandeld.
- GHB heeft invloed op het functioneren het maagdarmkanaal. Door de spierverslappende werking van GHB kan het voorkomen dat maagzuur de slokdarm inloopt. De kringspier tussen slokdarm en maag (het “maagklepje”) verslapt namelijk ook. Dat geeft klachten van zuurbranden, pijn en (soms beangstigende) slikklachten. Je hebt meer kans op deze klachten als je eerder al last had van maagzuur.
- Als je door een overdosis GHB bewusteloos raakt, kun je stikken in je braaksel of in je tong. Hierdoor kan ernstig letsel aan je longen ontstaan. Opgegeven maagzuur kan in uitzonderlijke gevallen je slokdarm verwonden.
- Bij hoge doseringen is er een kans op coma, hartstilstand, ademstilstand, bloeddrukproblemen. Vooral in combinatie met alcohol en slaapmiddelen is dit risico groot. Onderzoek door AMC toont aan dat GHB coma’s schadelijk zijn voor het brein. Voorkom daarom outgaan door GHB. Risicogroep zijn vooral de gebruikers die meerdere keren outgaan. De negatieve gevolgen voor het brein komt niet door de GHB, maar door de coma zelf. Er is aangetoond dat er veranderingen ontstaan in het lange termijn geheugen en verminderde capaciteit bij geheugentesten.
- GHB kan levensgevaarlijk zijn als je het combineert met alcohol of kalmerende pillen.
- Mensen die uit een bewusteloze slaap van GHB komen, kunnen erg verward en agressief zijn.
- Mensen met hart- en vaatziekten, bloeddrukafwijkingen en andere ziekten lopen met GHB extra risico.
- Neem geen GHB als je een medicijn gebruikt! De combinatie kan fout zijn.
- In het verkeer heeft GHB vergelijkbare effecten als alcohol.
- Soms worden mensen die onder invloed van GHB zijn, seksueel misbruikt. Het is ook gebeurd dat men stiekem GHB toegediend kreeg in een drankje. Doe in een dergelijk geval altijd aangifte. De politie neemt contact op met de horecagelegenheid zodat men daar ook beter gaat opletten.
- GHB kan verkeerd gemaakt zijn waardoor er teveel aan bepaalde grondstoffen in zit. Dit kan voor (brand)wonden zorgen. Je kunt schade oplopen aan mond, slokdarm en andere organen.
Risico’s op lange termijn
- Veel is nog onbekend over de risico’s op lange termijn.
- GHB verslaving
- De afkick van GHB is erg heftig en er is een grote kans op terugval.
- Regelmatig outgaan door GHB is in verband gebracht met cognitieve schade.
Veilig gebruik van GHB: tips en richtlijnen
- Laat je GHB testen: Het is verstandig om de zuurgraad van je GHB te laten testen, aangezien dit informatie kan verschaffen over mogelijke productiefouten die de vloeistof te basisch maken. Een te basische GHB kan brandwonden in de mond, keel en slokdarm veroorzaken.
- Vermijd combinatie met alcohol of andere drugs: Het combineren van GHB met alcohol of andere drugs vergroot het risico op overdosering aanzienlijk.
- Gebruik op een lege maag: GHB heeft een sterker effect wanneer je het inneemt op een lege maag. Dit vermindert tevens het risico op braken. Wacht minstens 4 uur na een maaltijd voordat je GHB gebruikt. Inname op een volle maag kan leiden tot een verminderd effect en een vertraagde reactie, wat het risico op overdosering vergroot.
- Houd rekening met de afbraak van alcohol: Als je alcohol hebt gedronken voordat je GHB wilt gebruiken, houd er dan rekening mee dat je lichaam ongeveer anderhalf uur nodig heeft om de afbraak van alcohol te voltooien (2 glazen: 3 uur; 5 glazen: 7 ½ uur).
- Ga zitten wanneer de GHB begint in te slaan: Sommige mensen ervaren duizeligheid of een gevoel van flauwvallen wanneer de GHB begint te werken.
- Gebruik GHB nooit alleen: Het is essentieel om anderen te informeren over je GHB-gebruik en ervoor te zorgen dat ze op je letten wanneer je onder invloed bent.
- Eet niet als je slaperigheid ervaart: Als je merkt dat je moeite hebt om wakker te blijven, moet je vermijden te eten. In plaats daarvan kan een sterke kop koffie en lichte lichaamsbeweging helpen de suffe vermoeidheid te verminderen.
- Voorkom overmatig gebruik: Als je je prettig voelt onder invloed van GHB, overweeg dan niet om nogmaals te doseren, omdat dit kan leiden tot bewusteloosheid.
- Overweeg afwisseling in seksuele activiteiten: GHB versterkt het gevoel van seksuele lust en de intensiteit van orgasmes. Als je vaak seks hebt onder invloed van GHB, kan nuchtere seks als minder opwindend worden ervaren. Hierdoor kan afhankelijkheid van GHB ontstaan. Om dit te voorkomen, is het raadzaam om seks te hebben zonder GHB, om niet afhankelijk te worden van dit middel.
- Verdun GHB/GHB met water of frisdrank: Als je niet zeker weet of de GHB op de juiste wijze is gemaakt, kan de vloeistof sterk basisch zijn en brandwonden in de mond, keel en slokdarm veroorzaken. Om het risico te verminderen, kun je de GHB of GBL verdunnen met water of frisdrank, zoals een half buisje in een vol glas water.
Eerste hulp
- Als iemand bewusteloos raakt, leg deze persoon dan op de zij met het hoofd iets achterover om te voorkomen dat de tong de luchtwegen blokkeert en braaksel uit de mond kan lopen.
- Probeer de persoon wakker te houden door hard in de schouderspier te knijpen of krachtig in de nagel te drukken.
- Als de persoon niet bijkomt, moeite heeft met ademhalen of als je je zorgen maakt, aarzel dan niet en bel onmiddellijk medische hulp via het noodnummer 112. Het is belangrijk om snel te handelen in noodsituaties.
Onthoud dat het inschakelen van medische hulp voor iemand die GHB heeft gebruikt geen justitiële gevolgen heeft, omdat het gebruik van GHB zelf niet verboden is. Het bezit, productie en de handel erin is dat wel.
Het risico van verslaving en afhankelijkheid van GHB
De kans op verslaving aan GHB lijkt groter te zijn dan eerder werd verondersteld. Het ontstaan van geestelijke afhankelijkheid gaat doorgaans sneller dan lichamelijke afhankelijkheid. Bijvoorbeeld, als je GHB gebruikt tijdens het uitgaan in het weekend of in een huiselijke setting, kun je merken dat sommige mensen de neiging hebben om GHB steeds vaker te gebruiken. Het kan een gewoonte worden om GHB te nemen tijdens feestelijke gelegenheden. Dit kan leiden tot een verminderd plezier in seks zonder GHB of zelfs tot het gebruik van GHB om makkelijker in slaap te vallen na een avondje stappen.
Je pakt vaker en sneller
In essentie betekent dit dat je je oorspronkelijke recreatieve gebruik van GHB begint op te rekken. Je gebruikt vaker dan je oorspronkelijk van plan was en je hebt er minder controle over. Als gevolg van gewenning heb je steeds meer GHB nodig om dezelfde effecten te voelen. Bijna dagelijks GHB gebruiken vergroot het risico op verslaving aanzienlijk. Lichamelijke afhankelijkheid kan zich manifesteren na enkele weken intensief gebruik, maar kan ook sluipend ontstaan over een langere periode.
Lichamelijke afhankelijkheid houdt in dat je lichaam sterke reacties vertoont wanneer je geen GHB neemt. Als je geen GHB neemt, kunnen de volgende symptomen zich voordoen:
- Trillen
- Overmatig zweten
- Slaapproblemen
- Nervositeit
’s nachts wakker worden
Mensen met een GHB-verslaving worden ’s nachts vaak wakker door ontwenningsverschijnselen, wat hen dwingt opnieuw GHB in te nemen om in slaap te vallen. Dit patroon kan erg uitputtend zijn.
Afkicken van GHB
Het afkicken van GHB kan buitengewoon zwaar zijn en lijkt op het intensieve afkickproces van alcohol. In ernstige gevallen kunnen levensbedreigende situaties ontstaan. Bij lichamelijke afhankelijkheid van GHB is medische hulp bij het afkicken absoluut noodzakelijk.
Afkickverschijnselen kunnen zijn:
- Somberheid
- Nervositeit
- Angstklachten
- Paniekklachten
- Depressieve gevoelens
- Slaapproblemen
- Overmatig zweten
- Trillen
- Spierpijn
- Kramp
- Stuiptrekkingen
Bij abrupt stoppen kunnen afkickverschijnselen verergeren en kunnen ernstige symptomen optreden, zoals epileptische insulten, hallucinaties en psychoses.
Zoek altijd professionele hulp bij een instelling voor verslavingszorg bij jou in de buurt als je wilt afkicken van GHB. Een gecontroleerde en begeleide aanpak is essentieel om veilig door het afkickproces te gaan.