De oorlog tegen drugs lijkt uit te lopen op een financiële uitputtingsslag. De overheden van vrijwel alle landen te wereld pompen alsmaar meer geld in de strijd tegen drugs en lopen met oogkleppen op te jagen op drugscriminelen.
Tot op school aan toe
Daarbij lijkt steeds meer geoorloofd en gaan ze zelfs tot in het kluisje van je kind op school op zoek naar een beetje wiet. De winsten op drugs zijn echter van een dusdanig niveau dat overheden het simpelweg nooit zullen winnen van de criminelen. Wat kleinere overheden als budget per jaar hebben verdienen grote drugsbaronnen per dag. Hoe ga je die strijd winnen in godsnaam?
Pablo Escobars kartel verdiende op zijn hoogtepunt, halverwege de jaren tachtig, ongeveer zestig miljoen Amerikaanse dollar per dag
Amerikaanse president
Het was in 1971 toen de Amerikaanse president Nixon de War on Drugs lanceerde. De man beweerde dat drugsmisbruik “volksvijand nummer één” was. De strijd is nog in volle gang, maar is steeds minder effectief. Waarom is de Oorlog tegen Drugs zo’n vergeefse strijd? En hoeveel schade heeft het wereldwijd aangericht?
Vechten tegen de bierkaai
Als de politie een inbreker, roofovervaller, hacker of andere crimineel arresteert, is die persoon in de meeste gevallen een tijd uitgeschakeld. Voor drugs heeft dat geen enkele zin: voor iedere dealer die de politie oppakt, komt een andere terug. Dit is de tragiek van de politie: zelfs als ze drugs effectief zouden bestrijden – wat ze niet kunnen – zou dat bij een gelijkblijvende vraag alleen maar de prijs opdrijven en daarmee nieuwe spelers de markt op lokken. Vechten tegen de bierkaai dus.
De bestrijding faalt enorm
Dus in werkelijkheid faalt de bestrijding van drugs natuurlijk en zijn drugs goedkoper dan ooit en overal verkrijgbaar. De politie weet dat. Het is niet voor niets dat korpschef Erik Akerboom en minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius een moreel beroep doen op drugsgebruikers om te stoppen (haha, drugsgebruik stamt al uit de oertijd en de burger zal zich dat ook nooit laten inprenten). Dat is niet alleen kansloos, maar daarmee is de bestrijding ook honderd jaar terug in de tijd: de overheid begint weer te preken tegen de gebruiker. Iedereen weet dat dat geen enkele zin heeft.
We zijn de oorlog tegen drugs al veertig jaar aan het verliezen, schreven ondernemer Richard Branson en de toenmalige Britse vice-premier Nick Clegg in maart 2015 in The Guardian.
Dé oplossing, bestaat die?
Drugscriminelen en de burgers weten al lang dat de huidige oorlog nooit gewonnen gaat worden. Bij de overheid moet dat besef ook nog indalen, maar dat lijkt te lopen als plakkerige stroop. Mensen willen nu eenmaal drugs gebruiken. 99% van de mensen die zelf drugs bestrijden gebruiken het zelf ook als ze bij thuiskomst een biertje pakken of een wijntje inschenken. Die drug, alcohol, is maatschappelijk wel geaccepteerd vreemd genoeg. De oplossing lijkt dus te vinden in het regulieren, zoals bij nicotine en alcohol.
Vrijgeven
Legalisering betekent niet meteen hetzelfde als vrijgeven: het is goed dat alcohol en tabak verboden zijn voor minderjarigen, en dat moet voor de nu nog illegale drugs ook gaan gelden. De legalisering van wiet/cannabis lijkt een goed begin. Daarmee wordt het THC-gehalte controleerbaar, zoals bij alcohol. XTC, mits zuiver en met een controleerbare dosering, is niet erg riskant en kan dus ook gelegaliseerd worden.
Ruzie met andere landen
Tegenstanders zoals Dilan Yeşilgöz-Zegerius roepen dan meteen dat we in een dergelijk geval ruzie krijgen met het buitenland. Dat klopt wellicht, maar het is goed te weten dat we jarenlang zijn voorgelogen dat cannabis niet gelegaliseerd kon worden vanwege internationale verdragen. Nu de Verenigde Staten cannabis gewoon legaliseren blijkt dat dus wel te kunnen. Daarnaast zou er in een Europees samenwerkingsverband veel moeten kunnen doen de bestuurders ons altijd geloven.
Criminelen zoeken andere activiteiten
Een ander veelgehoord argument tegen legalisering is dat criminaliteit niet zal verdwijnen, omdat drugscriminelen iets anders gaan doen. Dit is een klassieke denkfout: deze oplossing neemt niet alle problemen weg, dus is het geen oplossing. Vanzelfsprekend zullen sommige drugscriminelen andere misdaden gaan plegen, maar een groot deel niet. Na het einde van de Drooglegging in Amerika nam de misdaad zichtbaar af. En zelfs al zou de criminaliteit rond wiet en xtc pillen slechts halveren, dan is dat al enorme winst. De vraag is of justitie wel zoveel mensen wil ontslaan als die niet meer nodig zijn.
Heroïne en cocaïne
Voor harddrugs als heroïne en cocaïne is een legaal scenario vooralsnog niet erg realistisch. Het heeft ook niet de hoogste prioriteit. In een intelligent drugsbeleid is schadelijkheid het belangrijkste criterium.
Steeds brengt justitie de boodschap dat drugs enorme criminaliteit met zich meebrengt en dat drugs je leven kapot maakt. Maar dat doet de drug alcohol ook en dat is algemeen maatschappelijk geaccepteerd. Bovendien blijkt na zo’n dertig jaar jagen op xtc producenten dat het gebruik van mdma, de werkzame stof in xtc, bij matig gebruik niet slecht voor je te zijn
Alcohol is een grote sloper
De meest gebruikte drugs, alcohol, is maatschappelijk de meest ontwrichtende drug, met honderdduizenden probleemdrinkers, honderden verkeersdoden en ontelbare vechtpartijen per jaar. De meest schadelijke drug is in Nederland tabak, met 20.000 doden per jaar. Het is dus logisch om alle prioriteit van de overheid daar te leggen. Niet door verboden, wel door roken en drinken te ontmoedigen en de verslaafden te helpen.
Politie gelooft er zelf niet in
Vrijwel iedereen en zelfs de politie zelf weet het inmiddels wel: de oorlog tegen drugs is een oorlog die justitie nooit gaat of kan winnen. Sterker nog, ze wakkeren criminaliteit aan door een oorlog te voeren. Hoe harder justitie jaagt, des te interessanter wordt het voor criminelen om drugs te produceren. En sinds het begin van de oorlog tegen drugs is er geen pilletje duurder geworden, is de kwaliteit niet veranderd en is de criminaliteit rondom drugs alleen maar gestegen. Het aantal opgerolde wietkwekerijen blijft stabiel, er wordt geen jointje minder gerookt, geen pilletje minder geproduceerd en geen grammetje minder gesnoven.
En we verzinnen dit niet zelf hoor, ook de politie denkt er zo over zoals we kunnen lezen in deze uitgebreide analyse van de politie zelf.