Vandaag heeft het Openbaar Ministerie (OM) Oost-Nederland de rechtbank in Arnhem geïnformeerd over procesafspraken in een zaak tegen twee verdachten, 33 en 31 jaar oud uit Apeldoorn, die naar verluidt op grote schaal in cocaïne handelden. Het OM en de verdachten zijn overeengekomen dat ze een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 52 en 42 maanden respectievelijk zullen uitzitten, indien de rechtbank deze voorstel accepteert. De rechtbank zal op 12 juli beslissen over deze voorstellen.
Terug uit Marokko
Eén van de verdachten is voor de hoorzitting teruggekeerd uit Marokko. De andere verdachte, die al in hechtenis zat in Nederland, was ook aanwezig. Uit gecodeerde telefoongesprekken, met name via SKY-accounts, bleek dat de verdachten in het bezit waren van respectievelijk minstens 202 en bijna 150 kilo cocaïne, en dit ook hebben verkocht tussen april 2020 en januari 2021.
Geen beroepen
Als de rechtbank de procesafspraken bevestigt en een veroordeling uitspreekt, zullen er geen beroepen worden ingediend door zowel de verdediging als het OM. De verdachten ontkennen de tenlasteleggingen niet en voeren geen bewijsverweren. Beide verdachten uit Apeldoorn hebben al elk €100.000 betaald, een deel van de illegaal verkregen winsten.
Persoonlijke omstandigheden
Het OM houdt rekening met de persoonlijke omstandigheden van de 31-jarige verdachte, wiens rol minder prominent was en die niet eerder veroordeeld is voor drugshandel. Toch wijst het OM op de aanzienlijke omvang van de handel waarin de verdachte betrokken was, en suggereren ze dat de werkelijke hoeveelheid verhandelde cocaïne veel groter kan zijn dan de gesprekken die in het dossier zijn opgenomen.
Snellere rechtsgang
Procesafspraken zijn ontworpen om een efficiëntere en snellere rechtsgang te bevorderen. Ze leveren snellere uitspraken op voor slachtoffers, verdachten en de samenleving en stellen de rechtbank en het OM in staat om dossiers sneller af te sluiten. Dit kan ook leiden tot een grotere acceptatie van de uitslag van het strafproces bij de verdachten. In een zaak als deze kan de uitspraak 2 tot 3 jaar eerder worden vastgesteld, wat tijd vrijmaakt voor andere zaken bij de rechtbank, het Hof en vaak ook de Hoge Raad.
Voordelen voor verdachten
Het maken van procesafspraken is geen buitenrechtelijke afhandeling, maar leidt tot een onafhankelijke gerechtelijke beoordeling van de zaak en resulteert in een vonnis. De rechtbank blijft verantwoordelijk voor de feitenvaststelling, de volledigheid van het onderzoek en de strafoplegging. Het OM heeft vandaag voor de rechtbank benadrukt dat er geen sprake is van ‘achterkamertjespolitiek’. Het voordeel voor de verdachten is een lagere straf dan gebruikelijk in vergelijk met overeenkomstige zaken. Volgens de eigen richtlijnen van het Openbaar Ministerie zouden in soortgelijke zaken straffen van zes en vijf jaar zijn geëist.
Snel duidelijkheid voor alle partijen
Deze overeenkomst is een bewijs van een veranderende aanpak in de rechtspraak, waarbij procesafspraken gebruikt worden om zaken efficiënter en sneller af te wikkelen. Zo kunnen de rechtszittingen worden afgestemd op wat er nog tussen het Openbaar Ministerie en de verdediging besproken moet worden. Dit levert niet alleen proceswinst op voor alle betrokkenen en de rechtbank, maar verschaft ook sneller duidelijkheid aan slachtoffers, verdachten en de maatschappij over de uitkomst van een zaak. Bovendien worden de straffen sneller ten uitvoer gelegd.
Minder onderzoek
In dit concrete geval zou de uitspraak ongeveer 2 tot 3 jaar sneller vaststaan. Hierdoor komt er meer ruimte vrij voor andere zaken bij de rechtbank, het Hof en vaak ook de Hoge Raad. In een normale procedure zou er vaak nog veel onderzoek moeten worden uitgevoerd op verzoek van de verdediging, wat vaak tot veel vertraging leidt. Daarnaast betekent een normale rechtszaak vaak dat verdachten in hoger beroep gaan en soms zelfs naar de Hoge Raad.
Onafhankelijk oordeel rechtbank
Echter, het maken van procesafspraken is geen buitenrechtelijke afhandeling, maar leidt tot een onafhankelijk oordeel van de rechtbank over de zaak en resulteert in een vonnis. De rechtbank blijft verantwoordelijk voor het vaststellen van de feiten, de volledigheid van het onderzoek en de straftoemeting. Het Openbaar Ministerie benadrukte vandaag in de rechtbank dat er absoluut geen sprake is van onderhandelingen achter gesloten deuren, de rechtbank is de instantie die alles kritisch beoordeelt.
Minder straf
Het voordeel voor de verdachten is eveneens significant. In een zaak zoals deze, waarin de verdachten vandaag terecht stonden, zou het Openbaar Ministerie volgens hun eigen richtlijnen respectievelijk zes en vijf jaar hebben geëist.