Het gebruik van partydrugs in Nederland gaat al decennialang terug. In 1987 was xtc in opkomst, maar al een jaar later werd deze drug verboden volgens de Opiumwet. Tien jaar later stond Nederland voor zijn eerste ‘xtc-crisis’ toen er een tekort aan grondstoffen was, wat leidde tot vervuilde drugs en zelfs dodelijke slachtoffers.
Het einde van drugs testmogelijkheden op festivals
Dit leidde tot de introductie van het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS), dat drugs testte op kantoor en tijdens festivals. Hoewel de Tweede Kamer in 1999 onder bepaalde voorwaarden besloot om dit project voort te zetten, werd het in 2002 door het kabinet-Balkenende stopgezet. Het testen op festivals werd verboden en het testen op kantoor werd sterk beperkt.
Gedogen redt levens
Het gedoogbeleid voor harddrugs, waarbij het bezit van een gebruikshoeveelheid (een halve gram harddrugs of één pil) niet strafbaar is, bleef echter behouden. Toch pleiten sommigen, waaronder het CDA, voor het beëindigen van dit beleid.
Maar laten we naar de feiten kijken. Partydrugs vertonen minder verslavingsrisico’s dan tabak en alcohol. Het RIVM plaatst alleen cocaïne hoger dan alcohol op de lijst van verslavende middelen. Tabak wordt zelfs als verslavender beschouwd dan alle partydrugs.
Drugsgebruik vergeleken met alcohol
Het Trimbos Instituut benadrukt dat meer gangbare stoffen zoals xtc-pillen en mdma-poeder minder schadelijk zijn dan alcohol. Dit komt deels door het minder frequente gebruik, vooral onder de dertigers. In 2021 werden 991 sterfgevallen geregistreerd met alcohol als hoofdoorzaak, en slechts elf door psychostimulantia zoals amfetamine en xtc. Krankzinnig als je bedenkt dat supermarkten deze drugs gewoon verkopen toch?
De voordelen van gedogen
Een einde maken aan het gedoogbeleid vermindert echter niet de twee belangrijkste risico’s: overdosering en vervuilde drugs. Als mensen zich beperken tot de huidige gebruikshoeveelheid die wordt gedoogd, treden er geen overdoseringen op. Een einde maken aan dit beleid verandert daar niets aan. Bovendien is de meest eenvoudige manier om het risico van vervuilde drugs te verminderen, het testen van drugs.
Balkenende bedankt
Het testverbod op festivals dat Balkenende heeft ingevoerd, heeft de bereidheid om te testen al verminderd. Strengere maatregelen tegen harddrugs zullen deze bereidheid nog verder verminderen. Dit kan het einde betekenen voor testlabs. Waarom zou je met één pil naar een testlocatie gaan als het riskanter is? Gebruikers zullen twee keer nadenken voordat ze testen. Het enige dat de huidige gebruikers rest, is de drug zelf testen met een xtc thuistest.
De onrealistische gevolgen van een gedoogstop
Bovendien zal het stoppen van het gedoogbeleid niet leiden tot aanzienlijk minder drugsgebruik. Volgens EenVandaag overweegt slechts 10% van de gebruikers om te stoppen als het beleid verandert. Ons justitiële systeem, dat al met tekorten kampt, kan het niet aan om iedereen met één pil op zak te vervolgen. Dit zou resulteren in minder middelen voor de bestrijding van echte criminaliteit of in seponering om dezelfde reden.
Ook negatief voor de verkoop
Een einde maken aan het gedoogbeleid zou ook negatieve gevolgen hebben voor de verkoop. Dealers zullen vaak meer drugs bij zich hebben dan de gedoogde hoeveelheid, ongeacht de maatregelen. Gebruikers zullen hun drugs pas op het festivalterrein kopen om controle te vermijden, waar dealers vaak exorbitante prijzen kunnen vragen en voor zover mogelijk nóg anoniemer te werk kunnen gaan.
De rol van gedogen bij harm reduction
Het toenemende gebruik van zwaardere middelen en combinaties vergroot de risico’s. De meest effectieve maatregel is niet het stoppen van het gedoogbeleid, maar het soepeler omgaan met relatief veilige harddrugs zoals xtc. Dit vermindert de vervuiling en vergroot de kans dat feestgangers naar de minst gevaarlijke optie grijpen.
Gedogen mag niet stoppen
Het begrijpelijk dat dit voor sommigen nu nog een brug te ver is. Echter, het beëindigen van het gedoogbeleid zal vooral veelgebruikers niet beïnvloeden, dealers zullen er meer aan verdienen, en ons justitiële apparaat zal nog verder vastlopen. De enigen die echt worden getroffen, zijn degenen met het minst problematische gebruik: festivalgangers met slechts één pil op zak voor persoonlijk gebruik, die we dan met een strenge reprimande kunnen bejegenen.